Tất tần tật về động từ trong tiếng Trung

Động từ là thành phần câu vô cùng quan trọng và gần như không thể thiếu. Tuy nhiên, bạn có biết động từ trong tiếng Trung được chia thành rất nhiều loại và cách dùng cũng vô cùng đa dạng? Hãy cùng STUDY4 khám phá ngay về đặc điểm ngữ pháp, phân loại và cách dùng của loại từ này nhé!

I. Động từ trong tiếng trung và phân loại

Đầu tiên, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về định nghĩa động từ trong tiếng Trung và cách mà chúng được phân loại. 

1. Định nghĩa động từ trong tiếng trung

Động từ trong tiếng Trung tiếng Trung gọi là 动词 /dòngcí/. Đây là loại từ dùng để biểu thị hành động, động tác, hành vi, hoặc sự biến đổi, tồn tại và biến mất của người hoặc sự vật về mặt thể chất hoặc tâm lý. 

Cấu trúc cơ bản của câu với động từ trong tiếng Trung:

Chủ ngữ 主语 + Động từ 动词 + Tân ngữ 宾语

Tìm hiểu về động từ trong tiếng Trung

2. Phân loại động từ trong tiếng trung

Trong tiếng Trung, động từ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc diễn đạt hành động, trạng thái và tâm lý. Dưới đây là các loại động từ cơ bản mà ai học tiếng Trung cũng cần biết:

2.1. Động từ chỉ động tác, hành vi

Động từ chỉ động tác, hành vi là các từ nhằm diễn tả các hành động cụ thể, trực tiếp liên quan đến con người hoặc sự vật.

2.2. Động từ diễn tả hoạt động tâm lý

Không chỉ vậy, khi phân loại động từ trong tiếng Trung, người ta còn gom nhóm các từ biểu thị cảm xúc, suy nghĩ và trạng thái tâm lý của con người, gọi chung là động từ diễn tả hoạt động tâm lý. 

Các từ thuộc nhóm này có thể kể đến như: 

2.3. Động từ chỉ sự thay đổi, tồn tại, biến mất

Một loại động từ tiếng Trung nữa cũng không thể không nhắc tới, đó chính là các từ diễn tả các trạng thái biến đổi, sự xuất hiện và biến mất của sự vật hoặc con người.

2.4. Động từ phán đoán 是

是 (shì) là một động từ quan trọng trong tiếng Trung và có thể được dịch là “là” trong tiếng Việt. Nó được sử dụng để biểu thị sự phán đoán, xác nhận hoặc liên kết giữa chủ ngữ và vị ngữ (thường là một danh từ, tính từ, hoặc mệnh đề khác).

Ví dụ: 

• 这本书是我的。/Zhè běn shū shì wǒ de/: Quyển sách này là của tôi.
• 你是老师吗？/Nǐ shì lǎoshī ma?/: Bạn là giáo viên phải không?

2.5. Động từ năng nguyện

Các động từ năng nguyện là những từ biểu thị khả năng, nguyện vọng hoặc sự cần thiết đối với một sự vật, sự việc, hiện tượng nào nào đó. 

Các động từ năng nguyện thường gặp nhất bao gồm: 

2.6. Động từ xu hướng

Động từ xu hướng biểu thị sự thay đổi về hướng của hành vi hay động tác.

2.7. Động từ li hợp

Động từ ly hợp là những động từ có thể tách rời các phần để kết hợp với các từ ngữ pháp khác như bổ ngữ, trạng ngữ hoặc đại từ.

2.8. Động từ trùng điệp

Động từ trùng điệp là cách lặp lại động từ để nhấn mạnh hành động hoặc biểu thị mức độ của hành động.

Ví dụ:

• 你看看这个。/Nǐ kànkan zhège/: Bạn xem thử cái này.
• 你们尝尝这个菜吧。/Nǐmen chángchang zhège cài ba/: Mọi người thử món này đi.

Phân loại động từ trong tiếng Trung

II. Đặc điểm của động từ trong tiếng trung

Động từ trong tiếng Trung có một số đặc điểm ngữ pháp độc đáo, ảnh hưởng đến cách chúng được sử dụng trong câu. Dưới đây là các đặc điểm chính của động từ tiếng Trung:

1. Động từ kết hợp với phó từ chỉ thời gian, tuần tuần suất, trạng thái

Trong tiếng Trung, động từ có thể được bổ nghĩa bởi các phó từ chỉ thời gian, tần suất hoặc trạng thái để làm rõ hơn ý mà người nói cần truyền tải. 

Ví dụ:

• 不喜欢 /bù xǐhuān/: không thích
• 正在学习 /zhèngzài xuéxí/: đang học
• 常常跑步 /chángcháng pǎobù/: thường xuyên chạy bộ

2. Động từ kết hợp phó từ chỉ mức độ

Trong tiếng Trung, các động từ biểu thị tâm lý hoặc động từ năng nguyện có thể kết hợp với các phó từ chỉ mức độ như 很 (rất), 非常 (cực kỳ) để làm tăng cường độ cảm xúc hoặc khả năng. Đây cũng là một đặc điểm khá thú vị của động từ trong tiếng Trung. 

Ví dụ:

• 很愿意 /hěn yuànyì/: rất bằng lòng
• 特别感兴趣 /tèbié gǎn xìngqù/: đặc biệt quan tâm
• 很可能 /hěn kěnéng/: Rất có thể

Tuy nhiên, các động từ chỉ hành động như 去 (đi), 来 (đến) không thể kết hợp với các phó từ mức độ này.

Ví dụ, người ta không nói 我很去北京 (Tôi rất đi Bắc Kinh).

3. Động từ kết hợp với trợ từ động thái

Sau các động từ trong tiếng Trung, có thể xuất hiện các trợ từ 了 (biểu thị hành động đã hoàn thành), 着 (biểu thị hành động đang diễn ra), hoặc 过 (biểu thị hành động đã từng xảy ra) để diễn đạt tình trạng của hành động.

Ví dụ:

• 买了 /mǎi le/: đã mua
• 坐着 /zuò zhe/: đang ngồi
• 看过 /kàn guò/: đã từng xem

4. Động từ có thể được lặp lại để diễn tả hành động ngắn hoặc nhấn mạnh

Một số động từ có thể được lặp lại để thể hiện hành động diễn ra trong thời gian ngắn, số lượng ít hoặc hành động thử nghiệm.

Ví dụ:

• 听听 /tīngting/: nghe thử (我只听听而已。）
• 试试 /shìshì/: thử làm （你是是做吧。）

5. Động từ có thể kết hợp với tân ngữ

Đa số các động từ trong tiếng Trung có thể kết hợp với tân ngữ để chỉ đối tượng tác động của hành động.

Ví dụ:

• 买书 /mǎi shū/: mua sách
• 开车 /kāi chē/: lái xe
• 学习汉语 /xuéxí hànyǔ/: học tiếng Trung

7. Phủ định của động từ với “不” và “没有”

Hầu hết các động từ trong tiếng Trung có thể kết hợp với 不 để phủ định. Tuy nhiên, riêng động từ 有 (có), khi phủ định sẽ dùng 没有 thay vì 不.

Ví dụ:

• 我没有时间 /wǒ méiyǒu shíjiān/: Tôi không có thời gian.
• 他不喝酒 /tā bù hējiǔ/: Anh ấy không uống rượu.
• 我们不去学校 /wǒmen bù qù xuéxiào/: Chúng tôi không đi đến trường.

III. Cách sử dụng các loại động từ trong tiếng trung

Trong tiếng Trung, động từ có vai trò rất quan trọng và có nhiều cách sử dụng khác nhau. Dưới đây là một số cách sử dụng động từ phổ biến trong cấu trúc câu tiếng Trung.

1. Động từ làm vị ngữ

Trong câu, động từ thường đóng vai trò làm vị ngữ, chỉ hành động hoặc trạng thái của chủ ngữ. Vị ngữ có thể mang tân ngữ hoặc không. Cụ thể: 

• Động từ có tân ngữ: Động từ kết hợp với một danh từ hoặc đại từ để diễn tả hành động mà chủ ngữ tác động lên.

Ví dụ: 他买了一本书。/Tā mǎi le yì běn shū/: Anh ấy đã mua một cuốn sách.

• Động từ không có tân ngữ: Động từ không cần tân ngữ và có thể đứng độc lập để miêu tả trạng thái hoặc hành động.

Ví dụ: 她昨天睡得很早。/Tā zuótiān shuì de hěn zǎo/: Hôm qua cô ấy ngủ rất sớm.

2. Động từ làm chủ ngữ

Không chỉ vậy, động từ trong tiếng Trung cũng có thể đóng vai trò làm chủ ngữ trong câu, đặc biệt khi diễn tả một hành động hoặc hoạt động cụ thể nào đó.

Ví dụ:

• 听音乐让人放松。/Tīng yīnyuè ràng rén fàngsōng/: Nghe nhạc giúp mọi người thư giãn.
• 游泳是一种很好的锻炼。/Yóuyǒng shì yì zhǒng hěn hǎo de duànliàn/: Bơi lội là một hình thức tập luyện rất tốt.

3. Động từ làm tân ngữ

Trong một số trường hợp, động từ trong tiếng Trung cũng có thể được sử dụng làm tân ngữ, nghĩa là một động từ làm đối tượng cho một động từ khác.

Ví dụ:

• 我喜欢学习汉语。/Wǒ xǐhuan xuéxí hànyǔ/: Tôi thích học tiếng Trung.
• 他决定去旅行。/Tā juédìng qù lǚxíng/: Anh ấy quyết định đi du lịch.
• 你想试试这个吗？/Nǐ xiǎng shìshi zhège ma/: Bạn có muốn thử cái này không?

4. Động từ làm định ngữ

Động từ có thể làm định ngữ khi kết hợp với 的 để bổ nghĩa cho một danh từ, giúp làm rõ hành động hoặc trạng thái liên quan đến danh từ đó.

Ví dụ:

• 她喜欢的电影很好看。/Tā xǐhuān de diànyǐng hěn hǎokàn/: Bộ phim mà cô ấy thích rất hay.
• 我们昨天做的饭很美味。/Wǒmen zuótiān zuò de fàn hěn měiwèi/: Món ăn chúng tôi nấu hôm qua rất ngon.

5. Động từ làm bổ ngữ

Động từ có thể làm bổ ngữ để bổ sung thông tin về hành động, kết quả, hoặc trạng thái của hành động chính trong câu.

Ví dụ:

• 这本书我已经读完了。/Zhè běn shū wǒ yǐjīng dú wán le/: Tôi đã đọc xong cuốn sách này rồi.
• 他跑得很快。/Tā pǎo de hěn kuài/: Anh ấy chạy rất nhanh.

6. Động từ làm trạng ngữ

Động từ có thể làm trạng ngữ, bổ nghĩa cho động từ chính bằng cách chỉ ra cách thức, thời gian hoặc mức độ của hành động.

Ví dụ:

• 他慢慢地走进教室。/Tā mànman de zǒu jìn jiàoshì/: Anh ấy từ từ bước vào lớp học.
• 小明认真地做作业。/Xiǎo Míng rènzhēn de zuò zuòyè/: Tiểu Minh chăm chỉ làm bài tập.

IV. Một số động từ tiếng trung thường gặp

STUDY4 đã giúp bạn tổng hợp một số động từ tiếng Trung thường gặp trong bảng dưới đây. Cùng theo dõi nhé!

Lời kết

Trên đây là toàn bộ những chia sẻ của STUDY4 về chủ điểm ngữ pháp vô cùng quan trọng: Động từ trong tiếng Trung. Nếu còn câu hỏi hay bất cứ thắc mắc nào, bạn hãy để lại ngay trong phần bình luận để chúng mình có thể giúp bạn giải đáp trong thời gian sớm nhất nhé!