Phát âm không chỉ là một trong bốn tiêu chí chấm điểm quan trọng trong bài thi IELTS Speaking, mà còn là một yếu then chốt để bạn có thể nói Tiếng Anh chính xác và trôi chảy như người bản ngữ. Tuy nhiên, không phải ai khi học Tiếng Anh cũng nhận ra tầm quan trọng của việc học phát âm, cũng như không biết cách để luyện phát âm Tiếng Anh chuẩn. Trong bài viết này, STUDY4 sẽ chỉ ra cho bạn những cách luyện phát âm tiếng Anh chuẩn và các lỗi phát âm người Việt hay mắc phải để có thể cải thiện phát âm tiếng Anh của mình!
I. Các tiêu chí để luyện phát âm tiếng Anh chuẩn
Khi nói đến phát âm chuẩn trong tiếng Anh, có hai yếu tố chính giúp đánh giá khả năng ngôn ngữ của một người, đó là Pronunciation (Cách phát âm) và Accent (Chất giọng).
1. Cách phát âm (Pronunciation)
Cách phát âm là yếu tố then chốt để đánh giá khả năng sử dụng ngôn ngữ nói của một người. Việc phát âm chính xác từng âm tiết sẽ giúp duy trì sự rõ ràng trong giao tiếp và tránh gây ra những hiểu nhầm không đáng có. Để đạt được cách phát âm chuẩn, người học cần chú ý đến các yếu tố sau:
1.1. Individual sounds (Các âm đơn)
Trong tiếng Anh, hệ thống âm gồm 44 âm cơ bản, được chia thành ba nhóm chính: nguyên âm đơn (monophthongs), nguyên âm đôi (diphthongs) và phụ âm (consonants). Mỗi âm thanh đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên sự khác biệt về ý nghĩa giữa các từ. Vì vậy, việc nhận biết và phát âm chính xác các âm này là bước đầu tiên và cần thiết để cải thiện khả năng nói tiếng Anh.
Nguyên âm đơn là những âm có cách phát âm ổn định, không thay đổi trong quá trình phát âm. Trong tiếng Anh, có 12 nguyên âm đơn, ví dụ như /ɪ/ trong từ sit, /æ/ trong từ cat, hay /ʊ/ trong từ book.
Nguyên âm đôi được tạo thành bởi sự kết hợp của hai nguyên âm đơn, trong đó âm đầu tiên chuyển tiếp dần sang âm thứ hai. Tiếng Anh có 8 nguyên âm đôi, ví dụ như /aɪ/ trong từ my, /eɪ/ trong từ day, hoặc /oʊ/ trong từ go.
Phụ âm là những âm được phát ra khi có sự cản trở trong dòng hơi, do sự phối hợp của lưỡi, răng, và môi. Tiếng Anh có tổng cộng 24 phụ âm, bao gồm các âm dễ nhận biết như /p/ trong pen, /t/ trong time, hoặc /k/ trong king, cũng như các âm khó hơn đối với người học tiếng Anh như /θ/ trong think hay /ʒ/ trong measure.
Các âm trong tiếng Anh được đại diện bằng các ký hiệu của bảng phiên âm quốc tế (International Phonetic Alphabet - IPA). Bảng phiên âm này giúp người học dễ dàng tra cứu và nhận diện cách phát âm chính xác của từng từ, đặc biệt hữu ích với những từ mới hoặc khó. Việc sử dụng bảng IPA cũng chính là một cách luyện phát âm tiếng Anh chuẩn và hữu ích.
Sử dụng bảng IPA là một cách luyện phát âm tiếng Anh chuẩn
1.2. Word stress (Trọng âm từ)
Trong tiếng Anh, mỗi từ có thể gồm một hoặc nhiều âm tiết, và điều quan trọng là chỉ có một âm tiết trong từ được nhấn mạnh hơn các âm tiết còn lại. Trọng âm của từ được thể hiện thông qua sự thay đổi về độ dài, độ lớn và cao độ của âm thanh khi phát âm âm tiết đó. Đây là yếu tố giúp người nghe dễ dàng nhận biết và hiểu đúng ý nghĩa của từ trong giao tiếp. Việc nắm vững cách nhấn trọng âm là một kỹ năng quan trọng để cải thiện phát âm tiếng Anh.
1.3. Sentence stress (Trọng âm câu)
Ngoài việc nhấn trọng âm từng từ, trọng âm trong câu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải ý nghĩa và giúp người nghe dễ dàng nắm bắt thông tin. Sentence stress là cách nhấn mạnh các từ quan trọng trong một câu, thường là các từ mang nội dung chính, trong khi các từ ít quan trọng hơn được phát âm nhẹ nhàng hoặc nhanh hơn. Việc sử dụng đúng trọng âm câu không chỉ giúp lời nói trở nên tự nhiên mà còn nâng cao khả năng giao tiếp hiệu quả.
1.4. Weak sounds (Âm yếu)
Trong tiếng Anh, weak sounds xuất hiện khi một số từ trong câu được phát âm nhanh, nhẹ hơn hoặc rút gọn để giúp câu nói trở nên tự nhiên và trôi chảy hơn. Những từ này thường là function words (từ chức năng) như mạo từ, giới từ, đại từ, liên từ hoặc trợ động từ - các từ không mang nội dung chính của câu nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc cấu thành ngữ pháp.
1.5. Connected speech (Nối âm)
Nối âm là một yếu tố quan trọng giúp lời nói trở nên tự nhiên và trôi chảy, đặc biệt trong giao tiếp hàng ngày. Người bản ngữ thường kết nối các âm và từ với nhau bằng các kỹ thuật như linking (nối âm), elision (lướt âm), và assimilation (đồng hóa âm). Việc nối âm này không chỉ cải thiện tốc độ giao tiếp mà còn làm cho cách phát âm gần giống hơn với thực tế.
Xem thêm: Cách nối âm khi nói tiếng Anh chuẩn như bản xứ
1.6. Intonation (Ngữ điệu)
Ngữ điệu là một thành phần quan trọng trong việc giao tiếp tiếng Anh, giúp người nói truyền tải không chỉ thông tin mà còn cả cảm xúc và thái độ. Sự thay đổi trong ngữ điệu có thể làm cho câu nói cùng nội dung trở nên khác biệt hoàn toàn về ý nghĩa. Việc sử dụng ngữ điệu phù hợp không chỉ làm tăng khả năng thuyết phục mà còn giúp người nghe dễ dàng cảm nhận và hiểu được thông điệp mà người nói muốn truyền tải.
2. Accent (Chất giọng)
Chất giọng khi phát âm tiếng Anh, hay còn gọi là accent, có thể hiểu đơn giản là cách phát âm đặc trưng của một khu vực, vùng miền, hoặc quốc gia. Tương tự như trong tiếng Việt, người nói giọng Hà Nội sẽ khác với người nói giọng TP. Hồ Chí Minh. Trong tiếng Anh, accent cũng có sự đa dạng tương tự, phản ánh đặc điểm văn hóa và ngữ âm của từng khu vực.
Trong tiếng Anh, có nhiều accent đặc trưng, nhưng phổ biến nhất là:
- Anh – Anh (British English): Accent này đặc trưng bởi cách phát âm rõ ràng, thường nhấn mạnh các phụ âm cuối. Đây là giọng tiêu chuẩn của người Anh, còn gọi là Received Pronunciation (RP).
- Anh – Mỹ (American English): Accent này phổ biến rộng rãi, đặc biệt trong âm nhạc, phim ảnh và các phương tiện truyền thông. Giọng Anh – Mỹ thường có cách phát âm nhẹ nhàng hơn và một số âm được “nuốt” hoặc giảm nhẹ.
- Anh – Úc (Australian English): Accent của người Úc có sự pha trộn độc đáo giữa British English và một số đặc điểm riêng, với cách phát âm kéo dài âm tiết cuối.
- Anh – Ấn (Indian English): Accent này có những ảnh hưởng mạnh mẽ từ ngôn ngữ địa phương Ấn Độ, đặc biệt là trong cách nhấn trọng âm và phát âm một số nguyên âm, phụ âm.
- Các accent khác: Anh – Canada, Anh – Ireland, hoặc các biến thể vùng miền trong cùng một quốc gia cũng tạo nên sự đa dạng phong phú cho accent tiếng Anh.
II. Cách luyện phát âm tiếng Anh chuẩn
1. Lựa chọn accent phù hợp với bản thân
Trước khi bắt đầu luyện phát âm, bạn cần xác định rõ accent mà mình muốn theo đuổi, bởi vì accent không chỉ ảnh hưởng đến cách phát âm mà còn định hình phong cách giao tiếp của bạn.
Dựa trên mục tiêu sử dụng tiếng Anh, nếu bạn cần giao tiếp trong môi trường quốc tế hoặc làm việc với đối tác từ Mỹ, accent Anh – Mỹ (American English) là lựa chọn phổ biến. Ngược lại, nếu bạn học tập hoặc làm việc tại châu Âu hoặc các quốc gia thuộc Khối Thịnh vượng chung, accent Anh – Anh (British English) sẽ phù hợp hơn.
Lựa chọn accent phù hợp để luyện phát âm tiếng Anh chuẩn
Để cải thiện khả năng nghe và nói, người học có thể chọn các giáo trình, bộ phim, hoặc podcast thuộc accent mà mình muốn theo đuổi. Đây là cách giúp bạn cải thiện phát âm tiếng Anh của mình một cách tự nhiên nhất.
2. Ghi nhớ và phát âm theo bảng phiên âm quốc tế (IPA)
Như đã nhắc tới ở trên, việc sử dụng bảng ký hiệu phiên âm quốc tế IPA (International Phonetic Alphabet) là một cách để người học luyện phát âm tiếng Anh chuẩn và chính xác nhất. Bạn nên nghiên cứu và ghi nhớ các ký hiệu phiên âm trong bảng IPA (International Phonetic Alphabet), bao gồm tổng cộng 44 âm, được chia thành nguyên âm đơn, nguyên âm đôi và phụ âm. Việc làm quen với các ký hiệu này là rất quan trọng vì chúng giúp bạn hiểu được cách phát âm chính xác của từng từ trong tiếng Anh, giúp bạn tránh được các sai lầm cơ bản khi phát âm, mà sẽ được đề cập tới ở phần sau.
Ngoài ra, khi gặp từ mới, thay vì chỉ nhìn vào cách viết, bạn nên tra cứu phiên âm trong từ điển (có thể là từ điển giấy hoặc điện tử) để nắm bắt được cách phát âm chuẩn. Việc luyện tập phát âm từng âm một cách rõ ràng và chính xác sẽ giúp bạn cải thiện phát âm tiếng Anh một cách rõ rệt. Bạn cần thực hành phát âm từng âm đơn lẻ trước khi ghép chúng lại thành từ hoàn chỉnh, và sau đó luyện tập phát âm các câu đầy đủ. Điều này sẽ giúp bạn cải thiện khả năng nghe và nói, nâng cao sự tự tin khi giao tiếp bằng tiếng Anh.
3. Luyện nghe và nhận diện âm tiết
Nghe và nói luôn luôn hỗ trợ lẫn nhau, đặc biệt là trong việc học phát âm tiếng Anh, vậy nên một trong những cách hiệu quả nhất để cải thiện khả năng phát âm là luyện nghe thường xuyên. Bằng cách này, bạn không chỉ làm quen với âm thanh của ngôn ngữ mà còn học cách phát âm chính xác từng từ, cụm từ và câu.
4. Học cách nhấn trọng âm tiếng Anh
Trọng âm là một yếu tố quan trọng tạo nên sự khác biệt giữa tiếng Anh và tiếng Việt. Trong khi tiếng Việt là ngôn ngữ không có trọng âm rõ rệt, tiếng Anh lại yêu cầu người nói phải nhấn mạnh vào một âm tiết trong mỗi từ để phát âm chuẩn xác. Việc nắm vững cách nhấn trọng âm không chỉ giúp bạn phát âm đúng mà còn làm cho giọng nói trở nên tự nhiên hơn.
Một từ tiếng Anh có thể có một hoặc nhiều âm tiết, nhưng luôn có một âm tiết được nhấn trọng âm rõ ràng. Khi học từ mới, hãy chú ý đến phần phiên âm IPA của từ, vì trọng âm thường được đánh dấu bằng ký hiệu ' (dấu nháy đứng trước âm tiết được nhấn).
Ví dụ:
- 'record (danh từ) → trọng âm ở âm tiết đầu.
- re'cord(động từ) → trọng âm ở âm tiết thứ hai.
Một số quy tắc thông dụng giúp bạn dễ dàng xác định trọng âm của từ, chẳng hạn:
- Danh từ có hai âm tiết thường nhấn trọng âm ở âm tiết đầu ('table, 'garden).
- Động từ có hai âm tiết thường nhấn trọng âm ở âm tiết thứ hai (be'come, de'stroy).
- Từ có đuôi đặc biệt: Từ kết thúc bằng các đuôi như -tion, -ity, -graphy thường nhấn trọng âm ngay trước đó (re'laxation, possi'bility, pho'tography).
Xem thêm: Nắm lòng quy tắc đánh dấu trọng âm trong tiếng Anh
5. Luyện nói từng từ và theo cụm từ
Phát âm từng từ riêng lẻ là bước đầu tiên, nhưng để nói trôi chảy hơn, người học cần luyện nói theo cụm từ hoặc câu.
5.1. Giai đoạn 1: Luyện nói từng từ
Ở giai đoạn này, bạn cần chú ý đến trọng âm, âm cuối và các yếu tố đặc trưng của mỗi từ, vì đây là những điểm dễ gây nhầm lẫn trong phát âm. Hãy thực hành phát âm từng từ thật kỹ, kết hợp sử dụng từ điển phiên âm online như Cambridge hay Oxford để đảm bảo bạn phát âm đúng các âm và trọng âm của từ.
5.2. Giai đoạn 2: Luyện nói theo cụm từ và câu
Khi đã thành thạo việc phát âm chính xác từng từ, bước tiếp theo để luyện phát âm tiếng Anh chuẩn là kết nối các từ lại với nhau để tạo thành các cụm từ hoặc câu dài hơn. Việc luyện tập nói liên tục sẽ giúp bạn cải thiện tốc độ nói và khả năng giao tiếp tự nhiên, đồng thời giúp bạn phát âm trôi chảy và dễ hiểu hơn trong các tình huống thực tế.
6. Ghi âm lại giọng nói của bản thân
Một trong những cách hiệu quả nhất để luyện phát âm tiếng Anh chuẩn chính là ghi âm lại giọng nói của mình. Khi giao tiếp bằng tiếng Anh, người học thường tập trung vào việc nói mà ít để ý đến cách mình phát âm. Điều này khiến bạn khó nhận ra những lỗi sai nhỏ nhưng lại ảnh hưởng đến việc truyền đạt thông tin.
Tự ghi âm giọng nói để luyện phát âm tiếng Anh chuẩn
Ghi âm giọng nói của mình giúp bạn tự đánh giá cách phát âm, nhận diện những âm tiết sai hoặc không rõ ràng khi nghe lại. Bạn cũng có thể so sánh với giọng chuẩn của người bản ngữ để phát hiện sự khác biệt và điều chỉnh. Ngoài ra, bạn hãy lưu trữ các đoạn ghi âm này để theo dõi sự tiến bộ, nhận thấy sự cải thiện trong phát âm và duy trì động lực luyện phát âm tiếng Anh chuẩn của mình.
Xem thêm: Cách luyện phát âm tiếng Anh online tại nhà chuẩn như bản ngữ
III. Các lỗi phát âm người Việt hay mắc phải
1. Bỏ âm cuối khi học cách phát âm tiếng Anh
Khi học phát âm tiếng Anh, một trong những lỗi phổ biến mà người Việt thường gặp phải là bỏ qua âm cuối của từ. Điều này xuất phát từ thói quen của người Việt, khi trong tiếng mẹ đẻ, âm cuối của từ không được phát âm rõ ràng hoặc bị lướt qua. Tuy nhiên, trong tiếng Anh, âm cuối đóng vai trò rất quan trọng, vì nó có thể thay đổi ý nghĩa của từ.
Ví dụ, có một số từ trong tiếng Anh có cách phát âm rất giống nhau, nhưng sự khác biệt nằm ở cách bạn phát âm âm cuối. Nếu bỏ qua âm cuối hoặc không phát âm chính xác, bạn có thể khiến người nghe hiểu nhầm:
- Wife: /waɪf/
- Wine: /waɪn/
- White: /waɪt/
2. Không học phiên âm quốc tế IPA khi học phát âm tiếng Anh
Một trong những sai lầm lớn nhất khi người Việt học tiếng Anh thường gặp phải là không học và áp dụng bảng phiên âm quốc tế IPA. Đây là một vấn đề phổ biến, đặc biệt là đối với những người mới bắt đầu học tiếng Anh.
Mặc dù trong quá trình học tiếng Anh, bạn có thể được hướng dẫn cách phát âm qua các bảng chữ cái hoặc âm tự nhiên, nhưng lại không có hệ thống phiên âm chuẩn sẽ làm cho quá trình học trở nên thiếu chính xác. Trong tiếng Anh, có rất nhiều âm phát âm tương tự nhau nhưng lại có cách viết khác nhau. Ví dụ như âm /θ/ và /s/, hoặc /ʃ/ và /ʒ/. Nếu không học IPA, bạn sẽ khó phân biệt và phát âm chính xác những âm này, dẫn đến việc hiểu lầm hoặc khó giao tiếp.
3. Không học nhấn trọng âm
Khi luyện phát âm tiếng Anh, việc nhấn sai trọng âm là một lỗi khá phổ biến, đặc biệt là đối với người Việt. Trong tiếng Anh, trọng âm từ đóng vai trò rất quan trọng trong việc giúp người nghe hiểu được ý nghĩa và phân biệt các từ có cách viết giống nhau nhưng nghĩa khác nhau. Nếu trọng âm không đúng, người nghe có thể bị nhầm lẫn và không hiểu đúng nội dung.
Một ví dụ điển hình là từ "conflict":
- Khi từ "conflict" được coi là danh từ, trọng âm sẽ được nhấn vào âm tiết đầu tiên: /ˈkɒn.flɪkt/. Trong trường hợp này, từ này có nghĩa là mâu thuẫn.
- Khi từ "conflict" được coi là động từ, trọng âm sẽ được nhấn vào âm tiết thứ hai: /kənˈflɪkt/. Lúc này, từ này có nghĩa là xung đột hoặc gây mâu thuẫn.
Tham khảo các khóa học cơ bản của STUDY4:
👉[Practical English] Ngữ pháp tiếng Anh từ A-Z
👉[IELTS Fundamentals] Từ vựng và ngữ pháp cơ bản IELTS
Hoặc bạn có thể xem thêm COMBO CƠ BẢN để nhận thêm nhiều ưu đãi hơn!
Lời kết
Trên đây là cách luyện phát âm tiếng Anh chuẩn, cũng như các lỗi phát âm người Việt hay mắc phải mà bạn nên tránh để giúp bạn cải thiện phát âm tiếng Anh của mình. Bằng cách luyện tập thường xuyên và để ý tới từng chi tiết, chắc chắn khả năng nói và phát âm tiếng Anh của bạn sẽ được cải thiện nhanh chóng.
Bình luận
Vui lòng đăng nhập để comment