Mẹo giúp bạn luyện nghe tiếng Anh hiệu quả

Trong hành trình học tiếng Anh, nhiều bạn đã đặt ra câu hỏi: Làm thế nào để luyện kỹ năng nghe tiếng Anh một cách hiệu quả? Nên chọn tài liệu nào để luyện nghe? Cách luyện nghe tiếng Anh sao cho linh hoạt và tiến bộ?

Nếu bạn đang băn khoăn và không biết làm thế nào để cải thiện điểm số Listening, hãy đọc bài viết sau của STUDY4 để hiểu thêm về phương pháp hữu ích nhằm nâng cao khả năng luyện nghe của bạn trong tiếng Anh nhé.

I. Những lý do khiến luyện nghe mãi không tiến bộ

Chắc chắn bạn đã từng gặp phải tình trạng “luyện nghe mãi không lên band” nhưng không biết phải khắc phục từ đâu. Sau đây là 5 lỗi sai phổ biến khiến bạn luyện nghe mãi không tiến bộ.

1. Hạn chế về vốn từ vựng

Một trong những nguyên nhân đầu tiên khiến việc lắng nghe tiếng Anh trở nên khó khăn là sự hạn chế về vốn từ của bạn. Nếu có quá nhiều từ vựng mới trong Audio, khá chắc bạn sẽ không thể hiểu rõ nội dung của đoạn Audio đó.

Một tình huống khác đó là mặc dù bạn biết nghĩa của từ đó, nhưng khi nghe bạn lại không thể nhận biết được chúng. Điều này là do khi gặp một từ mới, chúng ta thường chỉ nhìn và tra nghĩa của từ đó, mà không tập trung vào cách từ đó được phát âm. Do đó, khi gặp lại từ vựng đó trong bài nghe, bạn có thể không nhận ra từ đó.

Để khắc phục tình trạng này, khi học từ mới hãy chú ý vào việc học kỹ phát âm, chính tả, nghĩa và thường xuyên ôn luyện chúng thay vì chỉ tập trung vào cách viết và nghĩa.

Cách luyện nghe tiếng Anh hiệu quả

2. Mong muốn hiểu nghĩa của từng từ

Hiểu lầm phổ biến tiếp theo mà nhiều người học tiếng Anh gặp phải đó là cần phải hiểu từng từ để nắm vững nội dung của cả một đoạn nghe.

Tuy nhiên, nếu bạn đang cố gắng tập trung nghe từng từ và bị xao nhãng bởi chỉ một từ mà bạn không biết, rất có khả năng bạn sẽ bị gián đoạn và bỏ lỡ toàn bộ thông tin quan trọng trong bài nghe.

Để khắc phục vấn đề này, khi bạn thực hiện việc luyện nghe tiếng Anh hàng ngày, hãy tập trung vào các từ khoá, ngữ cảnh và kiến thức trước đó mà bạn đã biết. Những yếu tố này sẽ giúp bạn nắm bắt ý chính của bài nghe mà không cần phải hiểu hết từng từ.

3. Không nắm vững kiến thức ngữ pháp

Do tiếng Anh không phải ngôn ngữ bản địa của bạn nên cấu trúc ngữ pháp của nó sẽ có đôi phần khác biệt so với tiếng Việt. Nếu không nắm vững các cấu trúc ngữ pháp, việc hiểu nội dung của bài nghe sẽ trở nên khó khăn.

Ví dụ:

Hãy xem xét câu sau: "Although she had studied hard, she didn't pass the exam." (Mặc dù cô ấy đã học chăm chỉ, nhưng cô ấy không đỗ kỳ thi.)

Nếu bạn biết nghĩa của các từ trong câu, nhưng không hiểu cấu trúc ngữ pháp "Although... she didn't pass," bạn có thể gặp khó khăn trong việc diễn dịch đúng câu này. Điều này là do bạn cần hiểu rõ cách cấu trúc ngữ pháp kết hợp để hiểu ý nghĩa toàn bộ câu. Thiếu kiến thức về ngữ pháp có thể làm trở ngại cho quá trình luyện nghe và hiểu tiếng Anh.

Cách cải thiện khả năng Listening

4. Không quen với nhiều accent khác nhau

Tiếng Việt và tiếng Anh đều có nhiều biến thể giọng ngôn từ các khu vực và miền khác nhau. Một số liệu thống kê chỉ ra rằng hơn nửa người học tiếng Anh cảm thấy giọng điệu, hay còn gọi là "accent," là một trong những yếu tố gây ảnh hưởng lớn nhất đến khả năng nghe hiểu. Một từ có thể được phát âm theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào vùng miền.

Nếu bạn đã quen với giọng Anh-Mỹ, việc nghe tiếng Anh - Ấn hoặc tiếng Anh - Anh, Anh - Úc sẽ khó khăn bởi bạn có thể không nhận diện được cách âm thanh bị biến đổi, và việc nhận ra những sự khác biệt này có thể mất nhiều thời gian luyện tập.

5. Thiếu kiến thức nền tảng

Việc thiếu hụt kiến thức nền liên quan đến các lĩnh vực như khoa học, văn hóa, kinh tế, chính trị, tôn giáo là một nguyên nhân gây khó khăn trong việc luyện nghe tiếng Anh. Trong số các lĩnh vực này, kiến thức về văn hóa đóng vai trò quan trọng nhất vì nó ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp.

Văn hóa và ngôn ngữ luôn có mối quan hệ mật thiết. Những sự khác biệt về văn hóa không chỉ ảnh hưởng đến khả năng nghe mà còn ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh khác của tiếng Anh như khả năng nghe hiểu, nắm bắt ý kiến của người nói.

II. Top 3 phương pháp cải thiện khả năng nghe (Listening)

Để giúp bạn cải thiện khả năng Listening của mình, dưới đây STUDY4 sẽ giới thiệu cho bạn 3 phương pháp cải thiện khả năng nghe hiệu quả nhất nhé.

1. Phương pháp Dictation (Nghe chép chính tả)

Phương pháp Dictation, hay còn gọi là phương pháp nghe chép chính tả trong tiếng Anh là một trong những kỹ thuật phổ biến được sử dụng rộng rãi trong cộng đồng học tiếng Anh nói chung, đặc biệt là trong quá trình học và thi IELTS. Mặc dù đã tồn tại từ lâu, phương pháp Dictation vẫn luôn được đánh giá cao vì tính hiệu quả của nó.

Xem thêm: Nghe chép chính tả và các tip nâng cao trình độ Listening

Dictation có thể đơn giản được hiểu là quá trình nghe và viết lại những gì người khác nói. Ví dụ, bạn có thể tưởng tượng Dictation giống như việc nghe giảng của giáo viên và ghi chép nó xuống vở vậy. Việc nghe và chép chính tả được thực hiện hàng ngày trong quá trình giảng dạy và học tập trên toàn thế giới.

Phương pháp Dictation

1.1. Các dạng nghe - chép chính tả

Phương pháp Phonetic Item Dictation (Nghe chép âm vị)

Nghe và ghi chép các âm thanh độc lập tương tự bảng âm IPA.
Tăng khả năng nhận biết âm thanh trong ngôn ngữ.

Phương pháp Phonemic Text Dictation (Nghe chép văn bản âm vị)

Nghe một đoạn văn và ghi lại phiên âm của cả đoạn văn.
Tăng khả năng nắm bắt sự biến đổi âm thanh trong lời nói.

Phương pháp Orthographic Item Dictation (Nghe chép âm vị chính tả)

Đọc chính tả từng từ riêng để ghi chép, tương tự như bài kiểm tra chính tả.
Củng cố mối liên kết giữa chính tả và âm thanh.

Phương pháp Orthographic Text Dictation (Nghe chép văn bản âm vị chính tả)

Nghe và ghi chép văn bản để củng cố mối liên kết giữa chính tả và âm thanh.
Phát hiện và sửa chữa sai sót về hiểu và ngữ pháp, hỗ trợ cải thiện kỹ năng ngôn ngữ.

1.2. Lợi ích của việc nghe chép chính tả

Nhận diện được ngữ âm và ngữ pháp phổ biến: Tiêu biểu, âm "-s" trong từ số nhiều như "cats" và âm "-'s" trong từ sở hữu như "a phone’s, phones" thường xuyên bị nhầm lẫn khi nghe, khiến cho nhiều bạn mất điểm trong bài thi và thậm chí cả hiểu sai trong giao tiếp thông thường. Nghe chép chính tả thường xuyên sẽ giúp bạn phân biệt hiểu tường tận cách phát âm của từ, tránh việc hiểu nhầm sau này.
Phát hiện lỗi chính tả thường gặp: Chép chính tả thường xuyên sẽ giúp bạn tránh mắc lỗi sai chính tả những từ khó hoặc dễ nhầm lẫn như recommendation, necessary hay congratulations,...
Thực hành nghe hiểu và ghi chép văn bản: Khi thực hành nghe và ghi chép đoạn văn có độ phức tạp cao, hoặc chứa những câu hỏi về ngữ pháp, cú pháp và ngữ nghĩa như "When confronted with challenges beyond your control, it is crucial to adapt and find innovative solutions", bạn sẽ có thể nâng cao khả năng hiểu và phân tích văn bản thuần thục.
Sử dụng đúng cấu trúc câu: Thay vì viết "She is a supermodel star", việc nắm vững cấu trúc câu do thường xuyên luyện tập sẽ giúp bạn rèn luyện cấu trúc câu và sử dụng từ ngữ một cách chính xác hơn → "She is a superstar model".
Giúp ích cho các bài thi tiếng Anh: Trong IELTS Listening có dạng bài điền từ, việc luyện tập nghe chép chính tả sẽ giúp bạn làm tốt dạng bài này.
Phù hợp với mọi trình độ: Dù cho bạn đang ở band điểm nào, bạn cũng đều có thể sử dụng phương pháp Dictation để phát hiện lỗi và cải thiện khả năng nghe của bản thân.

1.3. Cách áp dụng Dictation - nghe chép chính tả

Để áp dụng cách nghe chép chính tả chính xác, có 4 bước sau đây:

Bước 1: Chọn một đoạn Audio phù hợp. Bắt đầu bằng việc mở phần transcript, đọc lướt qua một lần và ghi chép những từ mới. Sau đó, tìm hiểu về nghĩa, cách phát âm và xem ví dụ.

Bước 2: Tiếp theo, mở đoạn Audio bắt đầu nghe chép chính tả. Trong quá trình nghe, hãy lưu ý những điều sau:

Nghe câu đơn và ngắn. Hạn chế nghe nhiều câu hoặc nghe một đoạn dài, để tránh rối và bỏ lỡ thông tin. Nếu trình độ nghe còn hạn chế, hãy giảm tốc độ bài nghe để nắm bắt thông tin.
Không nên luyện nghe chép quá 2 lần cho một câu, để tiết kiệm thời gian. Chuyển sang câu tiếp theo và quay lại sau khi hoàn thành.
Sau khi nghe hết bài, nghe lại và kiểm tra xem có chép chính tả thiếu không. Kiểm tra những từ mà bạn có thể đã bỏ lỡ, vì đó có thể là những phần bạn dễ lỡ khi thực hiện.

Bước 3: Tiếp theo, mở phần transcript và so sánh với phần ghi chép của bạn. Đánh dấu những chỗ bạn nghe sai và điền vào những chỗ bạn có thể đã thiếu sót.

Bước 4: Cuối cùng, thực hành phương pháp shadowing. Bật Audio từng câu, tạm dừng và lặp lại đúng phần bạn vừa nghe. Tập trung vào những chỗ bạn mắc lỗi để tránh mắc lại lần sau.

👉Tham khảo các khóa học của STUDY4:

💡Khóa học [IELTS Intensive Listening] Chiến lược làm bài - Chữa đề - Luyện nghe IELTS Listening theo phương pháp Dictation

💡Khóa học [Complete TOEIC] Chiến lược làm bài - Từ vựng - Ngữ pháp - Luyện nghe với Dictation

💡Khóa học [Practical English] Học phát âm và thực hành giao tiếp tiếng Anh

2. Phương pháp nghe và làm bài tập

Cách luyện nghe tiếng Anh hiệu quả tiếp theo đó chính là nghe và làm bài tập. Bạn có thể tham khảo các bài tập luyện nghe trên trang STUDY4. Ở đây, tùy theo nhu cầu mà bạn sẽ lựa chọn luyện tập theo từng Section, từng Test hoặc từng dạng bài cụ thể. Sau khi luyện tập, STUDY4 cũng cung cấp đáp án, giải thích và transcript, ngoài ra cũng có tính năng flashcards giúp bạn học từ mới.

Luyện nghe tiếng Anh hiệu quả

3. Phương pháp nghe qua các phương tiện giải trí

Một cách cải thiện khả năng Listening khác đó là nghe qua các phương tiện giải trí. Đây là phương pháp luyện nghe có thể được xem là phương pháp dễ dàng nhất đối với các bạn học tiếng Anh. Các bạn có thể tìm những video nói tiếng Anh qua Youtube, xem những series nói tiếng Anh như series phim Friends hay nghe podcast tiếng Anh trên Spotify,...

Xem thêm: Những kênh YouTube giải trí giúp bạn luyện tiếng Anh hiệu quả

Một lưu ý nho nhỏ khi luyện tập bằng phương pháp này là hãy bật phụ đề song ngữ, chú ý tới các từ vựng phù hợp ngữ cảnh và cách người bản xứ giao tiếp với nhau. Cách này có thể khiến trình độ nghe và nói của bạn được cải thiện đáng kể đó.

III. Các mẹo cải thiện khả năng Listening

1. Nghe chủ động

Lắng nghe chủ động yêu cầu bạn cần có sự tập trung, nỗ lực để hiểu ý nghĩa của những gì đang được nghe. Trái lại, lắng nghe thụ động đơn giản chỉ là nghe những gì đang được truyền đạt mà không tập trung vào việc hiểu từng từ.

Ví dụ, khi bạn nghe nhạc hoặc podcast tiếng Anh mà không đặt tâm trí vào, bạn đang thực hiện lắng nghe một cách thụ động.

Mặc dù có ý kiến cho rằng việc lắng nghe thụ động có thể cải thiện khả năng nghe tiếng Anh, tuy nhiên nó không hỗ trợ quá nhiều trong việc ghi nhớ từ vựng hoặc nâng cao khả năng hiểu từ. Chính vì vậy, bạn vẫn có thể lắng nghe thụ động, tuy nhiên hãy ưu tiên lắng nghe chủ động hơn nhé.

Mẹo cải thiện khả năng nghe tiếng Anh

2. Lắng nghe nhiều accent

Để nâng cao khả năng nghe hiểu Tiếng Anh, bạn nên luyện tập nghe nhiều giọng điệu khác nhau từ nhiều đất nước như Anh, Mỹ, Ấn, Úc và những nước khác nữa.

Bằng cách này, khả năng nghe của bạn sẽ được cải thiện đáng kể do bạn đã quen với nhiều cách phát âm khác nhau. Thực tế, đây có thể coi là phương pháp tốt nhất để trở thành một người lắng nghe Tiếng Anh thành thạo.

Hãy tìm kiếm trên YouTube để xem video bằng Tiếng Anh từ những người ở khắp nơi trên thế giới để quen với nhiều accent và cách giao tiếp của họ nhé.

TED Talk là một diễn đàn video hoàn toàn miễn phí và rất nổi tiếng trong giới học tiếng Anh. Hiện nay STUDY4 cung cấp khóa học [Practical English] Luyện nghe nói tiếng Anh cùng TED Talks. Khóa học có hơn 200 video thuộc nhiều lĩnh vực như khoa học, giáo dục, kinh tế, văn học ... sẽ giúp bạn không những trau dồi tiếng Anh mà còn học được rất nhiều những kiến thức bổ ích trong cuộc sống.

TED Talk là một nguồn video tiếng Anh phù hợp để mở rộng vốn từ vựng

3. Học cách nối âm khi nói

Một trong những thách thức khiến nhiều người mất thời gian để hiểu là cách mà từ được phát âm trên thực tế khác hoàn toàn so với các phát âm gốc của từ vựng họ học. Nguyên nhân là do trong giao tiếp hàng ngày, người ta thường không phát âm chính xác như trong sách giáo trình.

Vậy làm thế nào để nắm bắt được cách phát âm tiếng Anh? Cách duy nhất đó là cần thực hành giao tiếp tiếng Anh thường xuyên hơn để tăng độ tự nhiên của lời nói. Hãy chú ý đến các hình thức viết tắt (reduced forms), nhấn câu (sentence stress), nối âm (linking sounds) và ngữ điệu (intonation).